Urgentie voor groen licht voor goederenvervoer per spoor

16 September 2018

Transport, havens en internationale handel vormen belangrijke pijlers van onze economie. Komende jaren neemt het transport flink toe door een groeiende marktvraag. Om deze groei te kunnen faciliteren en om het Nederlandse en Europese wegennet niet vast te laten lopen, is een sterk spoorgoederenproduct nodig. Spoorgoederenvervoer is daarbij milieuvriendelijk met een substantieel lagere CO2-uitstoot per tonkilometer dan het wegvervoer en de binnenvaart. Het is tevens veilig. Met de Betuweroute beschikt Nederland over een unieke achterlandverbinding tussen de havens van Rotterdam en Amsterdam en Midden- en Zuid-Duitsland en verder.

De gewenste groei van het spoorgoederenvervoer is door sterk oplopende kosten van het gebruik van het Nederlandse spoor in de afgelopen vijf jaar echter niet gerealiseerd. RailGood overhandigde, vergezeld door een delegatie van Nederlands en Duits bedrijfsleven, op 28 november 2017 de petitie Groen licht voor goederenvervoer per spoor aan de Tweede Kamer (zie www.spoorgoederenspoort.nl) met de oproep om goederenvervoer per spoor te stimuleren. Om een stevige impuls te geven aan het spoorgoederenvervoer is inmiddels het masterplan spoorgoederenvervoer opgesteld met bijbehorend maatregelenpakket van 19 juni 2018. Ondernemersorganisaties RailGood en Evofenedex zijn van meet af aan de drijvende krachten achter het masterplan spoorgoederenvervoer met een maatregelenpakket. Dit pakket bevat concrete afspraken tussen sector en overheid om het spoorgoederenvervoer in Nederland op korte en middellange termijn te versterken. Doel is de concurrentiepositie van het spoorgoederenvervoer ten opzichte van omringende landen en andere modaliteiten te verbeteren (level playing field). Het betreft een breed pakket van financiële en technische maatregelen dat zich richt op verlaging van de kosten van het spoorgoederenvervoer op de korte en middellange termijn. Verladers moeten worden verleid meer gebruik te maken van het spoor. Kostenverlaging en groei moeten zorgen voor betere rendementen en meer investeringsbereidheid bij de aandeelhouders van vervoerders. Investeringen zijn nodig voor vernieuwing om een efficiënte bedrijfsvoering, een vermindering van de omgevingshinder en een bedrijfseconomisch verantwoorde overgang naar het door de EU voorgeschreven digitale spoorbeveiligingssysteem ERTMS te realiseren. De ambitie is om met dit maatregelenpakket het volume spoorgoederenvervoer te laten groeien van 38 miljoen ton in 2017 naar 61 miljoen ton in 2030.

11 oktober 2018 debatteert de Tweede Kamer met Staatssecretaris Stientje van Veldhoven-van der Meer over het maatregelenpakket spoorgoederenvervoer. Met dit pakket hebben overheid en bedrijfsleven afspraken gemaakt om een stevige impuls te geven aan het spoorgoederenvervoer.

De Raad voor Spoorverladers van Evofenedex - de ondernemersvereniging van Nederlandse handels- en productiebedrijven met een logistieke of internationale operatie – heeft 6 september 2018 aan Kamerleden van VVD, CDA en SP het maatregelenpakket spoorgoederenvervoer toegelicht. De delegatie van verladers heeft aangegeven wat het belang van spoorgoederenvervoer is voor hun bedrijfsvoering. Steven Lak, voorzitter van de Spoorgoederentafel, nam de Kamerleden mee in hoe het pakket tot stand is gekomen en wat deze maatregelen betekenen voor bedrijfsleven en maatschappij. Daarbij heeft Evofenedex een poster met infographic over het maatregelenpakket aan de Kamerleden overhandigd.

Maatregelenpakket spoor poster Evofenedex

Oproep tot urgentie en daadkracht

Nu is het zaak dat een daadkrachtige en doelgerichte uitvoering en samenwerking komende jaren gaat leiden tot tastbare resultaten. 5 september 2018 hebben het Duitse Bundesministerium für Verkehr und digitale Infrastruktur (BMVI), DB Netze en het Eisenbahn-Bundesamt (EBA) de inmiddels volledig uitgewerkte Duitse stimuleringsregeling in 2018 en 2019 aan de goederenvervoerders gepresenteerd. De Duitse stimuleringsregeling draagt de naam TraFöG, Trassenentgelt-Förderung im Güterverkehr. BMVI meldde dat de stimuleringsregeling met een budget van € 375 miljoen per kalenderjaar) tot 30 juni 2023 geldig is en in 2021 wordt geëvalueerd. Het betreft een eenvoudige en laagdrempelige regeling met minimale administratieve lasten voor de goederenvervoerders. De regeling ligt nu in de afrondende fase ter notificatie voor bij de Europese Commissie en zal naar verwachting nog dit jaar worden gepubliceerd en van kracht zijn. De gebruiksvergoeding voor treinpaden wordt in Duitsland vanaf 1 juli 2018 (met terugwerkende kracht) gereduceerd met ruim 45 procent en in de jaren daarna gecontinueerd.

Afgelopen maanden confronteerde ProRail in zijn dienstenaanbod en tarieven in de netverklaringen 2019 en 2020 de spoorgoederenvervoerders wederom met diverse substantiële kostenstijgingen voor het spoorgoederenvervoer, terwijl er geen sprake is van kwaliteits- en efficiencyverbeteringen van de dienstverlening en de spoorweginfrastructuur. RailGood roept op om reeds in 2018 zichtbaar vaart te maken met de uitwerking en implementatie van het maatregelenpakket en niet nog verder achterop te raken op Duitsland. Als eerste maatregel moet voor 1 januari 2019 tijdelijke subsidieregeling voor de verlaging van de gebruiksvergoeding worden gerealiseerd. Goed Duits voorbeeld doet goed volgen! Dit vraagt om urgentie en daadkracht.